Skuteczne zarządzanie polega na optymalizacji wykorzystywanych zasobów, ograniczeniu ich marnotrawstwa oraz minimalizacji kosztów. Jak to zrobić? Odpowiedzi na to pytanie dostarcza nam lean management, czyli tzw. szczupłe zarządzanie. Poznaj główne założenia lean management.
Przeczytaj, a dowiesz się:
-
co to jest lean management
-
na czym opiera się ta koncepcja zarządzania i dla kogo jest przeznaczona
-
jakie korzyści możesz osiągnąć dzięki stosowaniu lean managemet,
Co to jest lean management?
Lean management to koncepcja zarządzania, polegająca na optymalizacji i eliminacji zbędnych działań, które nie dodają wartości produktowi czy usłudze. Jest to filozofia działania, stosowana obecnie przez większość wiodących koncernów międzynarodowych i nie tylko, która pozawala firma uzyskać przewagę konkurencyjna, gwarantuje wzrost elastyczności organizacji oraz redukcje kosztów.
Lean management oznacza „szczupłe” zarządzanie
W dosłownym tłumaczeniu Lean management oznacza „szczupłe” zarządzanie i choć takie określenie w Polsce jest rzadko używane to trzeba przyznać, że termin ten bardzo dość opisuje istotę tej koncepcji zarządzania. Koncepcja ta bazuje na tworzeniu wartości dla klienta, identyfikacji i eliminacji marnotrawstw w procesach oraz szacunku i zaangażowaniu pracowników.
Jest podejściem rozwiniętym w oparciu o stawiany za wzór System Produkcyjny Toyoty (Toyota Production System – TPS). Podstawowym celem TPS była eliminacja marnotrawstwa oraz zredukowanie strat występujących przy procesie produkcji poprzez zdefiniowanie wartości z punktu widzenia klienta, skupienie się na procesie powolnego, lecz ciągłego rozwoju oraz zastosowania płynnego przepływu informacji i materiałów przez proces wytwórczy. Podstawowym celem TPS była eliminacja marnotrawstwa. TPS uznawany jest za pierwszy system „odchudzony” z nadmiaru zapasów oraz nadprodukcji, zgodnie z metodą just in time. Po raz pierwszy wyrażenie lean management, a właściwie lean manufacturing zostało użyte w 1991 w pracy pod tytułem „The Machine That Changed The World” autorstwa J. P. Womacka, D. T. Jonesa oraz D. Roosa, w której między innymi porównano organizację zakładów z branży samochodowej w Ameryce, Europie i Azji.
Na czym opiera się lean management?
Lean management jako koncepcja zarządzania opiera się na poprawie efektywności poprzez trwałą eliminacje marnotrawstwa, które występuje zawsze i wszędzie oraz tworzenie w firmach mechanizmów promujących ciągle doskonalenia.
Koncepcja zarządzania lean management opiera się na poprawie efektywności poprzez trwałą eliminację marnotrawstwa
Dzięki wykorzystaniu narzędzi i metod Lean wszystkie wykonywane czynność poddawane są wnikliwej analizie. Pozwala to optymalizować czynności dodające wartość dodana z punkty widzenia klienta i eliminować czynności jej nie dodające.
Najważniejsze wartości Systemu Produkcyjnego Toyoty stały się fundamentem koncepcji Lean
- szacunek dla człowieka
- szacunek dla produktu
- ciągłe doskonalenie
- rozwój i ciągły trening
Kluczowe założenia to:
- Zero tolerancji to marnotrawstwa
- Stabilne środowisko produkcyjne
- „Wyciąganie” napędza produkcję
James Womack i Daniel Jones w książce „Lean Thinking – szczupłe myślenie” przedstawili pięć zasad, na których oparta jest koncepcja Lean Management:
- Określenie wartości dla klienta, czyli tego, co dla klienta jest wartością w produkcie lub usłudze. Określa się ją po to, aby eliminować czynności, które nie dodają wartości klientowi, a więc są marnotrawstwem.
- Identyfikacja strumienia wartości i wszystkich czynności w tym strumieniu. Analizuje się to w celu wyeliminowania zbędnych czynności zarówno w obszarze przetwarzania materiałów, jak i informacji. Analizie poddawane są wszystkie czynności od momentu złożenia zamówienia do momentu wydania wyrobu gotowego.
- Zapewnienie ciągłego przepływu. Polega to na świadczeniu usługi w sposób jak najbardziej płynny, umożliwiający przepływ jednej sztuki produktu przez wszystkie etapy jego wytwarzania bez marnotrawstw, takich jak przestoje, przerwy czy inne zakłócenia.
- Dostarczanie klientowi produktów i usług tylko wtedy, kiedy są mu one potrzebne i zgodnie z jego zapotrzebowaniem ilościowym. System taki nazywany jest systemem ssącym. Nie ma w nim miejsca na bufory i zapasy. System jest uruchamiany w momencie, kiedy wpłynie zamówienie od klienta, a tempo produkcji jest dostosowane do popytu. W praktyce oznacza to, że kolejny etap produkcji wywołany jest przez sygnał płynący z poprzedniego etapu.
- Ciągłe doskonalenie wszystkich procesów w organizacji, które polega na nieprzerwanej analizie procesów i próbach jego usprawniania, tzw. eksperymentach.
Co wyeliminujesz dzięki lean management?
Ważnym a zarazem kluczowym założeniem lean management jest eliminowanie wszystkich marnotrawstw, występujących w organizacji, rozpoczynając oczywiście od tych, które w największym stopniu wpływają niekorzystnie na wartość dla Klienta.
Marnotrawstwa, czyli każde elementy, który nie przynoszą organizacji żadnej wartości dodanej
Wyróżniamy trzy kategorie marnotrawstw:
Muri – czyli marnotrawstwa związane z nierównomiernością pracy,
Mura – czyli marnotrawstwa związane z przeciążeniem maszyn i ludzi
Muda – czyli marnotrawstwa związane z wykonywaniem czynności, które nie przynoszą wartości dodanej oraz osiem źródeł powstawania marnotrawstw:
- nadprodukcja, czyli zbyt duży poziom produkcji, skutkujący najczęściej tym, że produkty bez potrzeby „zalegają” w magazynie.
- zbędny ruch, czyli wszystkie zbędne ruchy, jakie muszą wykonywać pracownicy. Wynika na ogół ze złej organizacji pracy (np. zbyt częste przechodzenie z miejsca na miejsce, zbyt duża odległość, jaką pracownicy muszą pokonać, by sięgnąć po narzędzia itp.).
- oczekiwanie, czyli po prostu marnotrawstwo czasu, które wydłuża czas produkcji ze szkodą dla przedsiębiorstwa (np. oczekiwanie na surowce, narzędzia, ważne informacje).
- zbędny transport, czyli zbyt długi transport wszystkiego, co jest niezbędne do wykonania produktu lub usługi.
- nadmierne zapasy, czyli nadmiar surowców czy materiałów potrzebnych do wytworzenia produktów firmy, które również bezproduktywnie leżą w magazynie.
- wady, czyli wykonanie wadliwego produktu lub złe wykonanie usługi, wywołujące konieczność powtarzania tych samych procesów.
- nadmierne przetwarzanie, czyli wykonywanie czynności, które nie są niezbędne do wytworzenia produktu lub usługi (np. wydłużona procedura wykonania usługi lub produktu).
- niewykorzystany potencjał pracowników.
Dlaczego warto stosować lean management?
W obecnych czasach skuteczne zarządzanie przedsiębiorstwem staje się szczególnie istotne w warunkach konkurencyjnego otoczenia i rosnącej globalizacji gospodarki. Nie bez powodu poszukuje się i wdraża rozwiązania, które gwarantują skuteczną i wyróżniającą się jakością zmianę. W związku z tym są to koncepcje stosowane z powodzeniem głównie w firmach globalnych.
Wdrożenie Lean management prowadzi do redukcji marnotrawstwa, a w konsekwencji do efektywnego wykorzystania posiadanych zasobów i usprawnienia procesów.
Zastosowanie tej koncepcji zarządzania wiąże się z wieloma korzyściami – w przeciwnym razie ta koncepcja na pewno nie byłaby tak popularna! Natomiast skuteczność tej filozofii w praktyce zależy przede wszystkim od skrupulatności i konsekwencji przy jej wdrażaniu. Robiąc to umiejętnie, otwierają się zupełnie nowe możliwości.
Wśród najważniejszych korzyści znajdują się między innymi:
- zwiększenie wydajności,
- ograniczenie marnotrawstwa, zmniejszenie ilości odpadów,
- lepsze wykorzystanie zasobów,
- lepsza kontrola nad surowcami i zapasami,
- zwiększenie konkurencyjności na rynku,
- zmniejszenie kosztów działalności,
- poprawa jakości dostarczanych produktów lub usług,
- wzrost zadowolenia klientów
- elastyczność pozwalająca na szybkie dostosowywanie się do zmian na rynku,
- poprawa komunikacji i współpracy w zespole,
- sprawniejsze dostarczanie produktów lub usług.
Dla kogo jest lean management?
Lean management może być stosowany w firmach każdej wielkości w sektorze produkcyjnym i usługowym. Warunkiem jest jednak przekonanie tych, którzy nim zarządzają o potrzebie poprawy i zrozumienie konieczności zmian.. Warto też przestawić kadrę zarządzającą oraz pracowników na myślenie kosztowe tak, aby na każdym etapie możliwa była redukcja zbędnych wydatków.
Lean jest sposobem myślenia, a nie listą zadań do zrobienia
– Shigeo Shingo –
Ten krótki artykuł jest jedynie wprowadzeniem w tematykę lean management. Zachęcam do zgłębienia wiedzy i zapoznania się z kolejnymi artykułami z tego zakresu.
A na zakończenie kilka intersujących pozycji książkowych:
- Droga Toyoty, Jeffrey. K. Lilker, MT BIZNES
- Jak wdrożyć Lean. Praktyczny poradnik – Art. Byrne
- Gemba KAIZEN – Masaki Imai,
- Droga Toyoty – Jeffrey K. Liker
- Kopalnia Złota – Freddy Balle, Michael Balle
- Maszyna, która zmieniła świat – James P. Womack, Daniel T. Jones, Daniel Roos
- Dziś i jutro – Henry Ford
- KAIZEN, Klucz do konkurencyjnego sukcesu Japonii – Masaki Imai
- System Produkcyjny Toyoty – Taiichi Ohno
- Lean thinking – Szczupłe myślenie – Daniel T. Jones, James P. Womack
- Naucz się widzieć – Mike Rother, John Shook
- Kultura KAIZEN. Budowanie i utrzymanie kultury ciągłego doskonalenia – Jon Miller, Mike Wróblewski, Jaime Villafuerte